By:
On:
With: 1 Comment

Mieszany wypas owiec w Bieszczadach to system stosowany od dawna. Ale jakie są korzyści, mechanizmy i czynniki wypasu mieszanego w różnych warunkach gospodarowania?

W przypadku wypasu mieszanego  owce mogą albo wypasać się razem na tym samym pastwisku podczas jednego sezonu wypasowego, albo naprzemiennie wykorzystywać pastwisko co roku. Wybór systemu do zastosowania zależy w dużej mierze od obiektów, które zaspokajają jednocześnie dwie różne potrzeby. Inne czynniki, takie jak wymagania paszowe i wydajność pastwiska, mogą również decydować o wyborze jednego z systemów. Gdy dostępne są urządzenia odpowiednie dla obu gatunków, można jednocześnie korzystać z wypasu owiec. System jest szczególnie przydatny, gdy istnieje ryzyko wystąpienia pasożytów w wysokich stężeniach na jednostkę gruntu młodych podatnych zwierząt, które są całkowicie zależne od pastwiska pod względem spożycia składników odżywczych. Mieszana obsada w tego rodzaju okolicznościach może prowadzić do wyższej całkowitej produkcji na jednostkę powierzchni dzięki wykorzystaniu dwóch rodzajów zwierząt, każdy po niższym niż krytyczny wskaźnik obsady.

wypas owiec

System jest również przydatny w przypadkach, gdy ziele, w okresach nadwyżki, staje się nadmiernie dojrzałe dla owiec, ale nadal jest zjadane przez większe przeżuwacze. Naprzemienne użytkowanie pastwisk bydła i owiec to kolejna metoda wypasu mieszanego, związana głównie z trudnością zaspokojenia potrzeb różnych gatunków na raz. System ten powinien w dużym stopniu zależeć od wymagań paszowych różnych klas inwentarza. Jeżeli w jednej klasie znajdują się zwierzęta o niższych wymaganiach lub gdy wymagania nie są krytyczne, można zastosować taką zmianę z korzyścią dla drugiej klasy. Oznacza to, że system można dostosować w taki sposób, że klasa o niższym zapotrzebowaniu jest dalej za klasą o wyższym zapotrzebowaniu, a klasa o wyższym zapotrzebowaniu jest bliżej niższego. Takie podejście prowadzi do specjalizacji przedsiębiorstwa i z pewnością może przynieść korzyści, takie jak zwalczanie pasożytnictwa, z korzyściami agronomicznymi podobnymi do równoczesnego wypasu.

Wypas mieszany i jednogatunkowy

Dla porównania, między wypasem mieszanym i jednogatunkowym, ważne jest rozważenie względnego wpływu na wydajność pastwiska, jego spożycie i wartość odżywczą, które z kolei mogą wpływać zarówno na indywidualną wydajność zwierząt, jak i wydajność na jednostkę powierzchni. We wczesnych badaniach, w celu porównania właściwości chemicznych i fizycznych moczu wydalanego na pastwisku przez bydło i owce, stwierdzono większą utratę azotu w moczu bydła (50%), w porównaniu z moczem owiec (12-26%), mierzonym za pomocą podwyższony poziom amoniaku w powierzchni gleby i wyższe pH gleby. Sugerowano, że całkowite straty azotu będą mniejsze w przypadku wypasu mieszanego niż w przypadku wypasu owiec w Bieszczadach samego bydła. Co więcej, większa zdolność zmieszanego moczu do przylegania do liści roślin umożliwia wchłanianie składników odżywczych moczu bezpośrednio przez liście przy braku deszczu.
W tym przypadku wzrost pastwisk byłby poprawiony przez mieszany wypas poprzez lepsze odżywianie roślin pastwiskowych. W mieszanym wypasie owce zjadają wysoką trawę wokół bydlęcych odchodów, których bydło nie chce jeść. To samo było prawdą, gdy oba gatunki wypasały się naprzemiennie. Ponieważ bydło odmawia wypasu trawy wokół swojego łajna, trawa rośnie wysoko wokół tych miejsc, co może prowadzić do obniżenia jakości gleby. Następnie można by wprowadzić owce do tego stopnia, że ​​zjadałyby tę wysoką trawę bez wpływu na wydajność bydła. Można zatem oczekiwać, że preferencyjne spożycie ziół wysokich traw przez owce ograniczy marnotrawstwo ziół poprzez zapobieganie zamieraniu. Pozwala to również na zawracanie wyższych składników odżywczych skoncentrowanych w tej trawie na pastwisku wraz z odchodami owiec i moczem, poprawiając w ten sposób wegetację i wzrost pastwisk w porównaniu z sytuacją tylko dla bydła.
W badaniu wpływu wypasu bydła i owiec na produkcję pastwisk zawierających mieszanki życicy, koniczyny i kupkówki pospolitej całkowita sucha masa (kg/ha/rok) wyniosła odpowiednio 9,728 i 12,447 dla bydła i owiec. Wyraźnie zmniejszona produkcja wypasu bydła w stosunku do wypas owiec w Bieszczadach była przede wszystkim funkcją cięższego wydeptywania przez bydło. Można oczekiwać, że bardziej zagęszczona wierzchnia warstwa gleby pod wypasem bydła wysycha szybciej niż mniej zagęszczona warstwa gleby. Wynikające z tego bardziej suche warunki glebowe mogą niekorzystnie wpływać na wchłanianie składników odżywczych, a tym samym zmniejszać produkcję pastwisk. Ponadto większy ubytek pogłowia krzewów stwierdzony pod bydłem niż pod wypasem owiec znalazł odzwierciedlenie w zmniejszeniu tempa wzrostu zielonki i produkcji netto na runiach wypasanych bydła niż na pastwiskach dla owiec. Można wnioskować, że rozcieńczenie pastwisk bydlęcych owcami prawdopodobnie zminimalizuje efekt deptania i zwiększy populację pędów, a tym samym poprawi produkcję zielarską. Zwiększony wzrost i produkcja ziół poprzez mieszany wypas przez którykolwiek z powyższych mechanizmów jest często związany ze zwiększonym spożyciem na zwierzę, chyba że efekt zostanie zniwelowany przez porównywalny wzrost obsady. Jednak nawet jeśli nie ma to wpływu na wzrost traw, mieszany wypas owiec w Bieszczadach może skutkować zwiększeniem spożycia na osobnika, jeśli diety poszczególnych gatunków nie pokrywają się całkowicie, tak że równowaga konkurencji między osobnikami tego samego gatunku jest mniejsza, gdy różne gatunki pasą się razem niż podczas wypasu osobno.